[ Pobierz całość w formacie PDF ]
restrukturyzację danego zadłużenia (m.in. odroczenie terminów spłaty, rozłożenie spłaty
długów na raty, umorzenie części długu), pod warunkiem złożenia przez kredytobiorcę
programu uzdrowienia sytuacji finansowej przedsiębiorstwa. Innym przewidzianym przez
ustawodawcę sposobem rozwiązania tego problemu była zamiana wierzytelności na akcje i
udziały, co wiązało się z możliwością aktywnego wpływu banku na zarządzanie danym
przedsiębiorstwem.
Tabela 7
Należności banków objęte restrukturyzacją w latach 1994 - 1995 (w mln zł)
1994 1995 1996
Postępowania ugodowe 272,2 1 198,5 906,3
Układ sądowy 45,8 168,2 166,5
Zamiana wierzytelności na akcje 774,4 157,9 179,2
Publiczna sprzedaż wierzytelności 1 173,0 487,2 319,3
Postawienie w stan upadłości lub likwidacji 36,8 1 113,2 1 649,3
Inne formy 1 274,2 902,5 862,7
Ogółem do restrukturyzacji 3 576,4 4 027,5 4 083,3
yródło: Paweł Wyczański: Sytuacja finansowa banków w 1995 r. Materiały i Studia, nr 57Warszawa 1996, NBP; Paweł
Wyczański, Marta Gołajewska: Sytuacja finansowa banków w 1996 r. Materiały i Studia nr 65, Warszawa 1997 NBP.
Niska jakość portfela spowodowała znaczne obciążenie wyników banków kosztami
tworzonych rezerw, szczególnie wysokie w 1993 r. W rezultacie rok ten zamknął się
ujemnym wynikiem finansowym sektora. W kolejnych latach wyniki dynamicznie się
poprawiały, wraz z obniżaniem się odsetka kredytów zagrożonych w portfelu. Współczynniki
ROA i ROE, ujemne w 1994 r., w 1996 r. wyniosły już 2,5% i 66,6%. Liczba banków o
współczynniku wypłacalności poniżej 8% zmalała z 18 w 1994 r. do 7 w 1996 r. Przyczyniło
się to do wzmocnienia kapitałowego banków, co umożliwiło ich pózniejszą prywatyzację.
Poprawie tej sprzyjała pomyślna koniunktura gospodarcza, przejawiająca się wysokim
tempem wzrostu gospodarczego, dzięki czemu sytuacja finansowa przedsiębiorstw znacznie
się polepszyła. Ponadto, w zaangażowaniu kredytowym banków zmalało znaczenie
przedsiębiorstw państwowych, które miały szczególne duże problemy z obsługą zadłużenia.
W rezultacie restrukturyzacji banki zyskały też korzyści innego rodzaju. W wyniku
współpracy z doświadczonymi analitykami z firm audytorskich pracownicy banków zdobyli
umiejętności w zakresie analizowania oraz oceny sytuacji finansowej i rynkowej
przedsiębiorstw.
Wiele przedsiębiorstw uzyskało zmniejszenie obciążeń z tytułu obsługi zaciągniętych
kredytów i możliwości dalszego rozwoju, ale realizowało programy naprawcze.
66
I. Restrukturyzacja i konsolidacje w sektorze banków spółdzielczych
Do 1990 r. wszystkie banki spółdzielcze zrzeszone były w Banku Gospodarki
%7ływnościowej, a w latach następnych także w trzech założonych przez nie bankach
zrzeszających27. W 1993 r. w 680 bankach wszczęto programy postępowania naprawczego, z
czego ponad 250 banków spełniało ustawowe przesłanki ogłoszenia upadłości. Zła sytuacja
finansowa sektora spowodowała konieczność podjęcia działań na rzecz jego restrukturyzacji.
W 1994 r. wprowadzono rozwiązania systemowe, zmierzające do utworzenia
trójszczeblowej struktury tego sektora28.
Wprowadzono różnorodne formy pomocy finansowej i technicznej, mającej za
zadanie początkowo uzdrowienie sytuacji całego sektora, a pózniej wsparcie
zapoczątkowanych przemian strukturalnych. Były to: obligacje restrukturyzacyjne serii D,
przeznaczone na wykupienie przez banki zrzeszające trudnych wierzytelności banków
spółdzielczych (praktycznie zakończone w 1998 r.), pożyczki Bankowego Funduszu
Gwarancyjnego na samodzielną sanację oraz na przejęcia banków w trudnej sytuacji, kredyt
wekslowy NBP (oprocentowany 1% rocznie) dla banków komercyjnych i spółdzielczych
na przejęcie banków spółdzielczych w trudnej sytuacji oraz zwolnienie z obowiązku
utrzymywania i odprowadzania rezerwy obowiązkowej. Ponadto, w 1995 r. w stosunku do
banków zrzeszonych w tzw. Krajowej Grupie Banków Spółdzielczych, a w 1996 r. wobec
wszystkich banków zaniechano poboru podatku dochodowego, pod warunkiem
przeznaczenia w 1996 r. 75%, a w 1997 r. 80% nadwyżki bilansowej na wzrost funduszu
zasobowego.
W rezultacie tych działań ograniczono liczbę upadłości banków. Przyczyniły się do
tego również procesy konsolidacyjne, które przybrały na sile od 1996 r. Było to związane
głównie z rosnącą konkurencją ze strony banków komercyjnych. Gwałtowne ich
przyspieszenie w 1999 r. wywołała uchwała Komisji Nadzoru Bankowego z dnia 5 sierpnia
1998 r.29, ustalająca minimum kapitałowe dla banków spółdzielczych utworzonych przed 1
stycznia 1999 r. na poziomie równowartości 300 tys. euro.
Tabela 8
Liczba banków spółdzielczych w latach 1993 2000
Wyszczególnienie 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 09.01 Razem
[ Pobierz całość w formacie PDF ]